The White Tree • Mısır Mitolojisi
İkinci bölüm ; Yunan Mitolojisi; http://www.thewhitetree.org/e107bb/viewtopic.php?t=6766
Üçüncü bölüm ; İskandinav Mitolojisi; http://www.thewhitetree.org/e107bb/viewtopic.php?t=6804
BAŞLARKEN
Bu yazı dizisini benim gibi mitoloji severler için hazırlıyorum.Yazı 3 bölümden oluşup,Antik Mısır,Yunan ve İskandinav mitolojilerini kapsayacaktır.Uzun bir yazı dizisi olacağı için bazı yazım yanlışları olabilir.Bunları elimden geldiğince minimum seviyede tutmaya çalışacağım.Yazım hatası varsa uyarınız lütfen.Eğer beğenirseniz Yunan ve favorim olan İskandinav mitolojileri ile devam edeceğim.
MİTOLOJİ NEDİR?
Mitoloji kelimesi,yunanca mythos(masal - hikaye) ve logos (söz) kelimesinden yapılmıştır.Mitoloji,çok eski zamanlarda gelmiş ve yaşamış olan ulusların inandıkları tanrıların,kahramanların,devlerin ve perilerin hayat ve bahseden hikayelerdir.Her toplumun kendine özgü bir mitoloji maceraları vardır.Ve temsil ettiği topluluğun aynası gibidir.Mitolojiler toplumdan topluma farklılık gösterdiği gibi ortak yanlarda çok bulunmaktadır.Mitolojide geçen öykülerin hepsi hayal ürünü değildir.Birçok mitolojide geçen tufan olayı,yapılan kazı ve araştırmalar sonuçu gerçek olduğu ispatlanmıştır.
BÖLÜM 1 ; MISIR MİTOLOJİSİ
MISIR MİTOLOJİSİ'NE GİRİŞ
Mısır mitolojisi ve Mısır dini Hristiyanlık ve İslam dinlerinin yükselişinden önce, yaklaşık 3 bin yıldan uzun bir süre Mısır'daki insanların inançlarının ve dini uygulamalarının bütünüdür.Mısır Mitolojisinde tanrılar genellikle yarı hayvan,yarı insan şeklinde tasvir edilirdi.
Mısırlılar başlangıçta evrenin kaosun kara sularıyla dolu olduğuna inanırlardı.İlk tanrı,Re-Atum,aynı Mısır karasının Nil'in taşan sularından her sene ortaya çıkışı gibi sudan yükseldi ve ortaya çıktı.Re-Atum'dan Şu (hava) ve Tefnut (nem) ortaya çıktı.Şu ve Tefnut'un iki çocuğu olduğu zaman dünya yaratıldı;Nut (gök) ve Geb (yer).Şu ve Tefnut karanlıklarda gezerken kaybolunca insanlar yaratıldı.Zira Re-Atum gözünü onları aramaya gönderdi ve onlara kavuştuğunda döktüğü sevinç gözyaşları insanlara dönüştü. Osiris Re-Atum'un oğlu ve Mısır'ın kralıydı.Erkek kardeşi Seth ise evrendeki kötülüğü temsil etmekteydi.Osiris'i öldürdü ve kendisi kral oldu.Osiris'i öldürdükten sonra vücudunu parçalara ayırdı,fakat İsis bu parçalardan çoğunu kurtardı.Seth kendisini kral yapmış olsa da Osiris'in oğlu Horus tarafından yenilgiye uğratılmıştır.Yenilen Seth çöle sürülür ve fırtınaların tanrısı olur.Osiris,Anubis tarafından mumyalanmış ve ölülerin tanrısı olmuştur.Horus kral ve firavunların atası oldu.
Antik Mısır'da çok kompleks ve gelişmiş bir ahiret inancı ile birlikte ölü bedeni ve ruhu huzurlu bir ahiret hayatına hazırlamak için yapılan birçok ayin ve uygulama vardı.Ruh ve ahirete dair inanç özellikle vücudun korunmasında yoğunlaşmıştı.Buna göre tahnit ve mumyalama,kişinin kişiliğini ve kimliğini ahirette koruyabilmesi için uygulanmaktaydı.
MUMYALAMA İŞLEMİ
Mumyalama işlemi ölüyü öbür dünyadaki yaşamına hazırlamak için yapılan bir dizi törenden sadece başlangıç olanıdır.Bu işlem insanların yanı sıra boğa,timsah,kedi gibi hayvanlar içinde yapılmaktaydı.Arapça ve Farsça'da "Mumiya" doğada bulunan katran ve bunun karışımlarına denilir,ilaç olarak da kullanılırdı.Gerçekte ölünün bedenini konserve edercesine korumak için yapılan "Tahnit" işleminde katranın kullanılması,onu mumya ile eş anlamlı yapmıştır.
Mumyalama işlevi şöyle gerçekleştirilirdi:
Önce ölü yıkanır. Burnundan sokulan aletlerle beyin boşaltılır.
Göz ve ağız boşlukları,yağlı keten tamponlarla doldurulup göz kapakları kapatılırdı.
Rahip habeş denilen keskin bir opsidyenle vücudun sol tarafını açarak,içindekileri tamamen boşaltır ve bunları "Kanopik" denilen çömlek ve vazoların içine koyardı.Boşalan karın kısmı ve kadınların göğüs içleri,hurma şarabı ve kokulu bitkilerle temizlendikten sonra, reçine, tarçın,soğan ve kokulu mir ile karıştırılmış ağaç talaşı,yerleştirilirdi.
Açılan yerler dikildikten sonra Mısırlılar'ın "Net-jeryt" denilen ve Kahire yakınlarındaki bir vadide bulunan "Natron" tozu sodyum karbonat veya Sodyum Klorit (tuz) ile karıştırılan madde içinde 40 veya 70 gün(soylular için 272gün) bekletilirdi.Böylece vücuttaki nem absorbe edilir,organik yapı antiseptik korumaya alınırdı.Bir çeşit insan salamurası olan bu işlemin sonunda eller göğüste veya karın üzerinde birleştirilerek vücut yatar durumuna getirilir ve kurutulurdu.
Son dönemlerdeki inanca göre, ölünün ruhu Duat'taki bir mahkeme salonuna Anubis (mumyalama tanrısı) tarafından götürülür ve ölünün kalbi, ki kalbin kişinin ahlaki durumunun kayıdı olduğuna inanılırdı, Ma'at'ı (Hakikat ve Adalet) temsil eden bir tek tüye karşı tartılır. Eğer sonuç olumlu ise, ruh Osiris tarafından Aaru'ya götürülür, yok eğer sonuç olumsuzsa iblis Ammit (Kalp Yiyici),yarı timsah, yarı aslan ve yarı hippopotam tanrı, tartılmış olan kalbi yer (ve böylece yok eder) ve ruh Duat'ta kalmaya mahkûm edilir.
BÜTÜN MISIR TANRILARI
AMEN (Amon,Amun,Ammon,Amoun):"Amen",saklı olan demektir.Teb'in baş tanrısıdır.Eşi Ame -net'le birlikte ilk tanrılardan biridir.Kutsal hayvanları kaz ve koçtur.Orta Krallık döneminde sadece yerel bir tanrıydı ama Tebliler Mısır'a hakim olunca Amen önemli bir tanrı oldu.18.Hanedan'dan itibaren Tanrıların Kralı oldu.Ünlü Amen tapınağı Karnak,dünyanın en büyük dinî yapısıdır.Yeni Krallık boyunca Amen'in eşi Mut olarak kabul edildi.Bu ikilinin çocuğu Ay tanrısı olarak bilinen Khons(Chons)'tur.
AMEN-RA(Amon-Re): Amen rahipleri tarafından Yeni Krallık'a geçişi sağlaması için tasarlanmış karma bir tanrıdır.Bu Amen'in gücünü Ra'ya yansıtır.
ANUBİS(Anpu,Ano-Oobist): Anubis,Nephthys ve Seth'in(bazı efsanelere göre Osiris ve Isis'in) oğludur.Çakalların mezarlar etrafında dolaşması nedeniyle çakal başlı Anubis ölümle birlikte anılmıştır.Ölen Osiris'i mumyaladığı için mumyalama tanrısı olmustur.Görevi tüm ölüleri korumak ve yüceltmektir.Bu yüzden mumyalamayla görevli kişiler Anubis maskesi takarlar.Ölen kişi diğer dünyada yargılanırken ona yardım eder.
ANUKET: Yukarı Mısır'da,Elephantin yöresinde Khnum ve Sati'nin kızı olarak bilinir.Kutsal hayvanı ceylandır.Kuş tüyleriyle kaplı bir taç giyer ve soğuk su tanrıçasıdır.
APİS: Sadece hayvan olarak çizilen ender tanrılardan biridir.Egemenlik alanı Memphis'ti.Verimliliği temsil ederdi.Başında güneş diski ve uraeus yılanı bulunan bir boğa olarak çizilmiştir.
ATEN: 18.Hanedan zamanında IV.Amenhotep tek tanrı olan Aten'i yaymaya çalıştı.Hatta adını da Akhenaten(Aten'in sevgilisi) olarak değiştirdi.Aten her işinin ucunda bir el olan bir Güneş olarak çizilirdi ve hayatı temsil ederdi.Daha sonra Tutankhamon Mısır'da Aten inanışına son verdi.
BAST(Bastet): Bir Delta şehri olan Bubastis'te ortaya çıkan kedi tanrıça.Kediler evde beslenmeye başlandığında önemli bir tanrı oldu.Aslan tanrıça Sekhmet'in olumlu yansımasıdır.
EDJO: Yukarı Mısır'da Nekhbet'in eşi olarak bilinen,Aşağı Mısır'ın sembolü ve koruyucusu olan Delta'daki yılan tanrı.Firavunun tacının bir parçasıdır.
GEB(Seb): Shu ve Tefnut'un oğlu,Nut'un eşi olan Dünya Tanrısı.Kutsal hayvanı ve sembolü kazdı.Yeşil ve siyah derili bir adam olarak çizildi.(Bitkilerin ve verimli Nil çamurunun renkleri)
HATHOR(Het-Heru,Het-Hert): Eski zamanlardan beri tapılan inek şeklinde tasvir edilen tanrıça.İsmi "uzaktaki ev" veya "Horus'un evi" anlamına gelir.Gökyüzüyle bağlantılıdır.Edfu'da Horus'un eşi olarak bilinir.Teb'de ölüm tanrısıdır.Ama genel olarak aşk, neşe, dans, alkol tanrısı olarak kabul edilir.
HERU-RA-HA: Ra-Hoor-Khuit ve Hoor-Par-Kraat'tan oluşan karma tanrı.İsmi "Horus ve Ra'ya şükür" demektir.
HORUS(Hor): Mısır'ın en önemli tanrılarından biri,Osiris ve İsis'in oğludur.Çocukluğu boyunca Harpocrates(Hoor-Par-Kraat) ismini taşıdı.Hain amcası Seth'den babasının intikamini aldı ve tüm firavunların koruyucusu haline geldi.Yukarı Mısır'ın patron tanrısıdır.Seth'in Asağı Mısır'ın patron tanrısı olması nedeniyle Horus ve Seth'in savaşı,Aşağı ve Yukarı Mısır'ın savaşı haline gelmiştir.Behdet'te "Behdet Horus'u" olarak bilinir ve kanatlı bir güneş diski olarak temsil edilir.
İSİS(Auset): En önemli tanrıça;anneliği,tedaviyi ve büyüyü simgeler.Evrendeki en güçlü büyücüdür.Ra'nin kendisinden Ra'nin gizli adını öğrenmiştir.Osiris'in karısı Nephthys'in ikiz kardeşidir.Horus'un annesi,Horus'un oğlu Amset'in koruyucusudur.Isis Horus'u çocukluğu boyunca Seth'ten korumuştur.Egemenlik bölgesi Abidos'tur.
İMHOTEP: İmhotep,bir tanrı olmayıp,eski Mısır'da mimar, yazar, hekim, mucit ve firavun Djoser'in veziri olan efsanevi kişidir.Babası mimar Khanofer ve annesi Khereduankh'dır. Ronpetnofret adında bir eşi vardır. Dehasından ötürü sonraki Mısır nesilleri tarafından tanrısallaştırılmıştır.İmhotep ilk yapılan basamaklı piramidin mimarıdır.İmhotep Mısır'da iyi bir hekimdi. Tıbbın babası olarak kabul edilen Hipokrat'dan yüzyıllar önce modern tıbbı kullanmıştır.Bir rivayete göre İmhotep'in mezarının bulunamamasının sebebi ölmeden daha doğrusu öldürülmeden önce yaşadığı bir yasak ilişkiden sonra lanetlenerek diri diri mumyalanmasıdır.Ayrıca İmhotep'in ölürken geri dönüp dünyaya büyük bir kaos yaşatacağı konusunda yemin ettiği de rivayet edilmektedir.
KHNUM: Antinoe ve Elephantin'de koç başlı bir adam olarak bilinir.Eşi çesitli hikayelere göre Sati,Heqet veya Neith'dir.
KHONS(Chons): Muhteşem Teb üçlüsünün üçüncü üyesidir(ebeveynleri Amen ve Mut'la birlikte.)Ay tanrısı olarak bilinir.Karnak'ta ona adanmış bir tapınak vardır.
MAAT: Adalet tanrıçası.İsmi "Adalet","Evrensel Düzen" anlamına gelir.Kafasında bir devekuşu tüyü taşır.Bu tüy diğer dünyada,Osiris'in mahkemesinde,ölünün kalbi karşısında bir terazide tartılır.Bu tartılmaya göre ölünün ruhu cezalandırılır veya ödüllendirilir.
MONTH(Mentu,Men Thu): Amen yaygınlaşmadan önce Teb'deki ana tanrı.Şahin başlı bir insan olarak betimlenmiştir.Savaş tanrısıdır.
MUT(Auramooth): Amen'in karısı,Khons'un annesi.İsmi anne demektir.
NEFERTUM: Ptah ve Sekhmet'in genç oğludur.Taç giymiş veya bir nilüferin üzerine oturmus bir genç olarak çizilir.
NEITH(Net,Neit,Thoum-aesh-neith): Çok eski bir savaş tanrıçasıdır.Deltada zekilik tanrıçası olarak bilinir.Yunan mitolojisindeki Athena'yla eşleşir.Duamutef'in koruyucusudur.Timsah tanrı Sobek'in annesidir.
NEKHBET: Yukarı Mısır patron tanrıçasıdır.İkonografide bir akbaba olarak betimlenir.Kral ve kraliçenin tacının bir parçası,Edjo'nun eşidir.
NEPHTHYS(Nebt-het): Geb ve Nut'un en küçük çocuğu,Seth'in karısı,Anubis'in annesidir.Seth Osiris'i öldürdüğünde onu terketmiş,Osiris'in canlanması için İsis'e yardım etmistir.Hapi'nin koruyucusudur.
NUT(Nuit): Geb'in eşi,Shu ve Tefnut'un kızıdır.Gökyüzü tanrıçasıdır.Yeşil derili ve vücudu yıldızlarla kaplı bir kadın olarak resmedilmiştir.
OSİRİS(Ausar): Ölülerin koruyucusu ve yargılayıcısıdır.Abidos'da hüküm sürdü.Nut ve Geb'in ilk çocuğudur.Ra dünyayı terk ettiğinde dünyayı yönetmeye başladı ama Set onu öldürdüğünde İsis onu tekrar canlandırdı. Böylece Osiris yeraltı dünyasının hükümdarı oldu.Oğlu Horus onun intikamını Seth'le savaşarak ve onu yenerek aldı.Başındaki şapka Yukarı ve Aşağı Mısır'ın birliğini simgeler.
PTAH: Memphis'te Dünya'yı yarattığına inanılır.Bazı efsanelere göre Thoth'un emirleri altında çalıştığına ve cenneti ve dünyayı yarattığına inanılır.
RA: Günes tanrısı ve "Yaratıcı" olarak bilinir.Şahin başı nedeniyle bazen Horus'la eşleştirilir.Hakimiyet merkezi bugünkü Kahire olan Annu'ydu.5. Hanedan'dan itibaren firavunlara "Sa-Ra" (Ra'nın oğlu) ünvanı verildi.Shu ve Tefnut'un babasıdır.
RA-HORAKHTY(Ra-Hoor-Khuit): Karma tanrı.İsmi"Ufukların Horus'u olan Ra" demektir.
SATİ: Elephantin'de hüküm süren tanrıça,Khnum'un eşi ve Anuket'in annesidir.
SEKER: Işık Tanrısı.Ruhların Yardımcısıdır.Memphis'te Ptah'la eşleştirilir.Şahin başlı mumyalanmış bir adam olarak çizilir.
SEKHMET: Aslan tanrıça.Memphis'te Ptah'in eşi olarak bilinir.Ra'nın yarattığı Sekhmet,doğruluk tanrıçası olarak da bilinir.
SELKET(Serket,Serqet): Kafasında zehirli bir akrep bulunan güzel bir kadın olarak çizilmiştir.Kadınlara doğumda yardımcı olur,akrep tarafından sokulan insanların hayatını kurtarır.İsis'i Seth'ten korumak için Seth'e yedi akrep göndermistir.Qebhsenuef 'in koruyucusudur.Tutankhamon' un mezarındaki heykeli çok ünlüdür.
SET(Seth): Eskiden Aşağı Mısır'ın patron tanrısı olan Seth fırtına ve çöl tanrısı olarak bilinirdi.Kardeşi Osiris'i öldürerek Osiris'in oğlu Horus'un,İsis'in ve Nephthys'in düşmanlığını kazandı.Horus'la yaptığı savaşlar,aynı zamanda Asağı ve Yukarı Mısır'ın savaşı oldu.Bu savaşın sonunda Horus'a yenilerek çölde yaşamaya mahkum oldu.Mısır'ı çöllerden gelen yabancılardan koruduguna inanılır.
SHU: Rüzgarın ve atmosferin tanrısı.Ra'nın oğlu ve Tefnut'un kocası.
SOBEK: Arsinoe(Crocodilopolis)'de yaşayan timsah tanrı.Sobek 4 elementi de temsil ederdi (Ra'nın ateşi,Shu'nun havası,Geb'in toprağı,Osiris'in suyu).Ölüler Kitabı'nda Sobek'in Horus'un doğumuna yardım ettiği,dolayısıyla Seth'in yenilmesine yardımcı oldugu yazar.
TEFNUT: Bulutların tanrıçası,Ra'nın kızı ve Shu'nun eşidir.Kutsal hayvanı olan aslan başlı bir kadın olarak çizilir.
THOTH: Ay'ın,zamanın ve yazının tanrısı.Eşi Maat'tır.Thoth'un sekiz çocuğundan en önemlisi Amen'dir.Hiyeroglifleri icat ettiğine inanılır.
THOUERİS: Hippopotam tanrıça.Verimlilik sembolü.Çocukların doğumuna yardım eder.Eşi Bes'tir.
MISIR MİTOLOJİSİNDEKİ ÖNEMLİ TANRILAR
1)RA
Ra,Mısır mitolojisinde güneş tanrısıdır.Kutsal merkezi Heliopolis'dir.Genellikle başında bir disk bulunan şahin kafalı insan biçiminde canlandırılmıştır.Eski tanrı Atum'la bir tutularak,IV. sülale döneminde devlet tanrısı olmuştur.
Kefren'den başlayarak firavunlar,onun soyundan geldiklerini ilan etmişlerdir.
Ra daha sonra Horus'u da kapsamış ve Ra-Horakhty (ya da Ra-Horus) ismini almıştır.
Güneş Ra'nın sembolüdür; tüm vücudunu ya da gözünü temsil eder. Ra'nın sembolleri güneş sembolleridir, Phoenix'e benzer bir özelliği vardır; her sabah ateşlerin içinden tekrar doğar.
2)SETH
Aşağı (kuzey) Mısır kralı kabul edilir.Bir eşeği anımsatan kırmızı saçlı ve büyük kulaklı bir hayali hayvan olarak temsil edilir.Çöl ve fırtınalar ile beraber düşünülür.Yunanlılar, bu tanrıyı Typhon olarak görürler.
Uzun yıllar, Seth, aşağı Mısır'ın,Horus da yukarı Mısır'ın simgesiydi.İki ülke birleştikten sonra,Seth ve Horus beraber taç giymiş firavunlar olarak gösterildiler.Fakat yukarı Mısır,aşağı Mısırı fethettikten sonra,güneyin firavunları sıklıkla Horus'un (yukarı Mısır'ın tanrısı) şeytani düşmanı Seth olarak portrelendiler.
Seth, Osiris'in erkek kardeşidir.İsis, Osiris'in karısıdır,oğulları,Anubis ve Horus'tur.Seth'in hiç çocuğu yoktur,çorak çöller onun için onunla anılır.Horus ile savaşları boyunca, tanrıça Neith,Horus'a taht,Seth'e ise Astarte ve Asat tanrıçalarını veren bir anlaşma önerdi.
Seth,erkek kardeşi Osiris'i öldürmesi ile ünlüdür,aynı zamanda onun oğlu Horus'u da öldürmeye teşebbüs etmiştir.Horus,yaşamış,babasının ölümünün intikamını almış ve Seth'i sonsuza kadar çöle sürgüne yollamıştır.Seth'in sürgüne gönderilme kararı Re tarafından yönetilen tanrılar konseyinde alınmıştır.Tanrıların çoğu Horus ve onun annesi İsis'in,Osiris'ten gelen Mısır tacının mirasçısının Horus olduğu iddiasını desteklerken,Ra bu fikre katılmamıştır.O,Horus'un böyle güçlü bir pozisyon için çok genç olduğuna inanıyordu.Böylece,duruşma kimse yenişemeden uzun yıllar sürdü.İsis'in bir kurnazlığı davanın kapanmasına neden oldu.
Büyü kullanarak,İsis kendini çok güzel bir genç kadına çevirdi.Seth,O'nu gözlerinden yaş akarken gördü ve sorunun ne olduğunu sordu.İsis,kendi ve Horus'un durumuna benzetmeden bir hikaye anlattı.Buna göre şeytani bir adam onun kocasını öldürmüş,ailesini sürülerini çalmayı denemişti.Seth,bu kötü duruma çok kızar, bu şeytani adamı yok ederek aile mülkerinin genç kadının oğluna geçmesi için ısrar eder.Kendi kelimeleri ile kendi yaptıklarını ayıplar ve Mısır tacını kaybeder.
Seth, her zaman tamamıyla şeytani bir figür olmamıştır.Onun yer altına yaptığı karanlık yolculuk boyunca,Horus ile kavgasında,O'nu hamisi olan Ra'nın mavnasında olan güneşi korumuştur.Yılan şeklindeki canavar,Apep ile kavga etmiştir.Ayrıca,19 hanedan döneminde kısa bir süre çölün güçlerini sakinleştiren tanrı olarak,Seth'e duyulan saygı büyümüştür.Bir çok firavun,o dönemde Seth'in isminden türeme örneğin ''Seti'' gibi isimleri kendilerine isim olarak seçmişlerdir.
3)İSİS
İsis, Osiris'in (aynı zamanda kocasıdır),Nephthys ve Set'in kardeşidir,Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir.Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.
Bir çift boynuzun arasında güneş diski bulunan akbaba şeklinde bir şapka giymiş kadın olarak gösterilir.Çok seyrek olarak,bir çift koç boynuzu ya da Ma'at tüyü ile beraber Güney ve Kuzey çift tacını giyer.İsis bir tanrıça olarak değil ama kadın olarak ise sıradan saç biçimiyle gösterilir,ancak her zaman alnında bir yılan figürü bulunurdu.
Mısır efsanesine göre,İsis kral tanrı Osiris’in kız kardeşi ve karısı,güneş tanrı Horus’un anasıdır.Karanlıklar tanrısı Seth,Osiris’i öldürünce,İsis kocasını aramaya çıkar,bulur ve oğluna öcünü aldırtır.Bereketi,anneliği,tedaviyi,ekonomiyi simgeler.İsis, büyük bir büyücü ve büyü yeteneklerinin kullanması ile meşhurdur. Örneğin, ilk kobrayı, onun zehirli ısırığını kullanarak Ra'ya gizli ismini itiraf ettirmek için yaratmıştır.
4)PTAH
Ptah,Eski Mısır'da evreni ve diğer her şeyi yarattığına inanılan tanrıdır.El sanatçılarının,özellikle heykelcilerin koruyucusu sayılırdı.Yunanlıların demircileri ve zanaatçileri koruyan ateş tanrısı,Hephaistos'la özdeşleştirilmiştir.Ptah,en başlarda Mısır'ın başkenti olan Memphis'in yerel tanrısıyken,şehrin öneminin artmasıyla kültürü tüm Mısır'a yayılmıştır.İnsanlarla Tanrılar arasında aracı olduğuna inanılan Apis'in kutsal ahırı,Ptah'ın tapınağıdır.Eşi Sekhmet ve oğlu Nefertium ile Memphis üçlüsünü oluştururlar. Elleri dışında tüm bedeni sakıca sarılmış,elinde bir asa taşıyan,kafası kazınmış bir insan olarak tasvir edilir.Mısır'ın en büyük tanrısı olarak bilinir.
5)ANUBİS
Anubis,Eski Mısır mitolojisine göre,Nephthys ve Seth'in (bazı efsanelere göre Osiris ve İsis'in) oğludur.Çakalların mezarlar etrafında dolaşması nedeniyle çakal başlı Anubis ölümle beraber anılır.Ölen Osiris'i mumyaladığı için mumyalama tanrısı olmuştur.Görevi tüm ölüleri korumak ve yüceltmektir.Bu yüzden mumyalamayla görevli kişiler Anubis maskesi takarlar.Ölen kişi diğer dünyada yargılanırken Anubis ona yardım eder.Anubis diğer dünyada ölülerin koruyucusu ve ölüler kentinin efendisidir.Anubis tanrılar arasında en korkutucu olanıdır.Ölüleri tekrar hayata döndürme gibi bir özelliği de olduğu sanılmaktadır.Yüzünde bir çakal ısırığı vardır.Kutsal mumyalayıcı olarak da bilinir.
Anubis'in izi neredeyse tüm mezarlarda görülür.
Eski Mısır inancına göre Anubis'in mezarları koruma gücüne sahip olduğu da bilinmektedir.Bu yüzden mezarların girişine Anubis mezarları korusun diye Anubis heykelleri konulmuştur.
6)SEKHMET
Sekhmet eski Mısır mitolojisinde savaş ve yıkımın tanrıçasıdır.Aslan başlı veya bir aslan olarak tasvir edilir.Bir zamanlar Bastet'le özdeleştirilirdi.
Bir efsaneye göre Sekhmet,Ra'nın emri üzerine Ra'ya eskiden inanıp şimdi inanmayanları tek tek yok edeceğine tüm insan neslini yok etmeye çalışmıştır.Ama Sekhmet insan kanının tadını öyle sevmiştir ki önüne geleni öldürmüştür.Ra'nın rahipleri ve müritlerini bile.Ra çok geç kalmadan Nil Nehri'ni kırmızı bir tozla Nil'e kırmızı rengini verir, ancak bu bir büyüdür.Sekhmet onu kan zannedip içtiğinde büyü onu eski haline çevirir ve insan neslinin tükenmesine Ra engel olur.
Ayrıca Hathor'un ikinci kimliği olduğu sanılır,ölülerin iç organlarını korumada yardım eder,mumyalama işlemlerini organize eder, büyü gücü vardır. Hastalıkları iyileştirme gücü olduğundan sargıların tanrıçası olarak da bilinmektedir. Büyü gücü ve kötü niyetli insanlara ölüm verdiği için Selket'le de bütünleştirilir.
7)HATHOR
Mısır yaratılış mitolojisindeki yaratıcı tanrı Ra’nın kızıdır (Aynı zamanda eşidir de).Hathor aşk tanrıçası olarak da bilinir.Ayrıca müzik tanrısı olarak düşünürler.Hathor aynı zamanda çöl bölgelerinin koruyucusu olarak da gösterilmiştir.Teb'de ölüm tanrısıdır ama genel olarak aşk,neşe, dans ve alkol tanrısı olarak kabul edilir.Hathor,eşi Ra'ya kızıp Mısır'ı terk eder.Ra hemen O'nu özlediğini anlar,ama Hathor dişi bir aslan'a (Sekhmet'e) dönüşmüştür ve kendisine yaklaşan her insan ve tanrıyı yok eder.Bu Hathor-Sekhmet tanrıçalarının da özelliğini belirler.Daha sonrasında Thoth,Hathor'a bir şişe iksir hazırlar ve sonra Sekhmet tekrar Hathor'a dönüşür.Tapınağı Denderah Tapınağı'dır.
8)HORUS
Horus,Mısır mitolojisinde şahin başlı gök tanrısıdır.İsis ile Osiris'in oğludur.Firavunların bazı tasvirlerinde İsis'in kucağında görülebilir.Bu da firavunların dünya üzerindeki Horus olduğuna inanılmasındandır.Firavunlar kendilerini Horus'un yeryüzündeki cisimleşmiş halleri olarak gördükleri için Mısır'ın en önemli tanrılarından biridir.
Firavunlar,Horus'un ismini kendi isimlerinden biri olarak alırlardı.Aynı zamanda Firavunlar Ra'nın takipçisiydiler,bu yüzden Horus aynı zamanda güneşle de ilişkilendirilirdi. Horus sembolizmde genellikle,İlâhî Yasalar’ın insanda vicdan tarzında belirmesini simgeler.Şahin kafalı Horus’un yırtıcı kuşların keskin bakışıyla tasvir edilmesi, kişinin hiçbir hareketini gözünden kaçırmayan bir ilah oluşunu,yani vicdanın gözünden hiçbir şeyin kaçmayacağını simgeler.
9)NEPHTYS
Neftis,Nephthys ya da Nebt-het,Mısır tanrıçalarından biridir.Orta Mısır'da tapınılmaya başlanmıştır.İsminin manası Evin Hanımı demekti ancak bu bildiğimiz ev değil güneş tanrısı Horus'a bağlı olan gökyüzü kısmı anlamına geliyordu.
Eski Mısır'da Geb ve Nut'un kızıydı.Seth, Osiris ve İsis'in kız kardeşiydi.Kötü bir tanrı olan Seth'in karısı olarak da tapınılırdı.Her manada İsis'in tersi idi.İsis doğum,büyüme ve gelişmeyi temsil ederken,Nephthys ölümü,yok olmayı temsil ediyordu.
Osiris'in yeniden doğuş efsanesinde,Osiris'in tarafını tutmuştur.
10)OSİRİS
Geb ve Nut'un oğlu,yeraltı dünyasının hakimi,ölümsüz yaşam için diriliş tanrısı,kural koyucu,koruyucu,ölülerin yargıcıdır.Osiris, Nut ve Geb’in ilk çocuğuydu.Set,Nephthys ve İsis’in kardeşiydi,aynı zamanda,İsis’in kocasıydı.Horus,İsis'ten oğluydu.Bir hikâyeye göre Nephthys,İsis gibi davranarak,Osiris’i baştan çıkarmış ve Anubis’i doğurmuştur. Osiris adı eski Yunanlılar'ın verdiği bir addır.Efsaneye göre,Osiris,İsis'e aşıktır.Yani İsis hem Osirisin eşi hem kardeşidir.Osiris tahta geçtikten sonra ilk yaptığı işlerden biri, ilkel bir hayat süren Mısır’lıları uygarlaştırmak olmuştur.Osiris onlara ilk tarım araçlarını yapmayı,toprağı kullanmayı buğdayı ve üzümü yetiştirmeyi,ekmek,şarap ve bira yapmayı öğretmiştir.düzenleyen de Osiris’tirAyrıca ilkel Mısır’lılara ilk defa tapınak inşa etmeyi ve tanrılara tapmayı öğreten ve dini törenleri düzenleyen de Osiris’tir.Osiris hep sivri külah başlığıyla,vücudu ya sargılıdır ya da balık pullarıyla kaplıdır.Elleri göğüste çapraz vaziyettedir ve bir kamçı ile bir asa tutar, bazen bir de baston tutar.ayakları bitişik olarak tasvir edilir.
11)THOTH
Thoth,Mısırlıların inancına göre,Ay,zaman,bilgelik ve yazı tanrısıdır.İbiş kuşu başıyla tasvir edilir.Hiyerogliflerin ve simyanın onun insanlığa armağanı olduğu söylenir.Eşi Maat'tır.Thoth'un sekiz çocuğundan en önemlisi Amun'dur.Hiyeroglifi icat ettiğine inanılır.Thoth eski Mısır'ın kâtibi idi ve aynı zamanda mumyalama törenlerinde kalbin teraziye koyuluşu sırasında olan biteni yazıya geçirirdi.Mısır inancında en bilge tanrıdır.
Kutsal hayvanı babun ve ibiş kuşudur.Bu hayvanların birçok mumyası bulunmuştur.
12)BAST
Bast,Mısır mitolojisindeki tanrıçalardan biridir.Aşağı Mısır'ın koruyucu tanrıçasıydı ve vahşi bir aslan olarak betimlenirdi.Ev kedileriyle özdeşleştirilmesi ve bu şekilde betimlenmesi,M.Ö 1000 yılında başlamıştır.Genellikle birlikte anıldığı aslan başlı tanrıça Sekhmet'in olumlu yansımasıdır.Kedi olarak da betimlenmiştir.Bast'ın sözlük anlamının merhem şişesinin kadını olması sebebiyle zamanla bir tür koku tanrıçası olmuştur.Buradan hareketle Anubis mumyalama tanrısı olduğunda,merhem tanrıçası olan Bast,onun karısı olarak addedilmiştir.
ÖLÜLER KİTABI
Ölüler Kitabı,Antik Mısır cenazelerinde okunan metinleri içeren ve asıl adı "Günden Dışarı Gidenler" olan bir kitabın,Alman Bilimadamı Richard Lepsius tarafından 1842'de bu metinlerin bazı kısımlarını bir araya getirerek oluşturduğu kitaptır.Bilimadamlarına göre,Antik Mısır halkı tarafından kullanılan Ölüler Kitabı,ölümden sonraki yaşamda gerekli olacak bazı talimat ve yönlendirmeleri içermekteydi.Tüm tılsım ve dualar her cenaze için her seferinde okunmaz,sosyal statü ve zenginliğe göre farklılık gösterirdi.Bazı tılsım ve dualar Tanrılara hediye sunmak amacı ile kullanılırken,bazılarıysa diğer tarafta yürüyebilmeyi veya ölümden sonraki hayatta tekrar ölmemeyi sağlayan düzenleyici yönlendirmeleri içerirdi.
Sanılanın aksine,Ölüler Kitabı ölen insanları diriltmek için değil,ölümden sonraki yaşamda ölen kişiye yol göstermek ve hayatını düzenlemek amacı ile oluşturulmuş metinlerden oluşmaktaydı.Antik Mısır'da ölümden sonraki yaşamın cenneti olarak düşünülebilecek sazlık tarlalarına ulaşmayı isteyen her Mısırlı için,ölüler kitabı onlara yol gösteren bir kaynak olarak 18. hanedanlıktan başlayarak kullanılmaya başlanmıştır.
Ölüler kitabında bulunan,125.tılsım ölüler kitabının en çok tanınmış tılsımlarından biri olup,özet olarak ölen kişinin Tanrı Osiris'e ve 42 yargıcı tarafından hayatında yaptıkları ile ilgili yargılanmasını içermektedir.
Ölen kişinin kalbi ve iyilik oranı tanrı Osiris,tanrıça olarak bilinen İsis ve Neptis,ve yazıcı tanrı Anubis karşısında tartılır.Tanrı Osiris kararı verir ve tanrıça İsis'in taşıdığı doğruluk tüyü ile karşılaştırılır.Tüy daha ağır gelir ise kişi Anus adı verilen canlı tarafından yenilir.Eğer tüy hafif gelir ise kişi İsis ile birlikte cennete gider.
PAPİRÜS
Papirüs,Cyperaceae ailesinden bir su bitkisi ve eski çağlarda bu bitkinin gövdesinden hazırlanan yazı kağıdının adıdır.
Eski Mısırlıların yelken,bez,hasır ve yazı kağıdı olarak kullandıkları papirüs onlardan Yunanlılara daha sonra Romalılara intikal etti ve M.S 3. yüzyılda yerini parşömen alıncaya dek kullanımı sürdürüldü.
HİYEROGLİF
Mısır hiyeroglif yazısı,birbirinden kolaylıkla ayırt edilebilecek yüzlerce sembolden oluşur.Her işaret belli bir sesi veya nesneyi temsil eder.Bu yazı soldan sağa veya sağdan sola ya da yukarıdan aşağı yazılabilir,okumak için ölçüt sembollerdeki insan ya da hayvan figürlerinin baktıkları yöndür.Mısır hiyerogliflerinde 700'den fazla işaret bulunmaktadır.Bu yüzden de okuma yazma oranı düşüktür.Çünkü hiyeroglif bir harf yazısı değildi.Bunlar için yazıcı adlı bir meslek vardı.Bu insanlar uzun bir eğitimden geçerlerdi.Ayrıca hiyeroglif öyle zor bir yazıydı ki sanat halini almıştı.Hiyeroglif'leri Bilge Tanrı,Thoth'un bulduğuna inanılır.
Kaynaklar;
www.khaos.info
www.toplumdusmani.net
www.frmacil.com
http://wikipedia.org/wiki/
www.misirpiramitleri.gen.tr
www.webhatti.com
www.frmtr.com
Görseller;
www.google.com
İkinci bölüm ; Yunan Mitolojisi; http://www.thewhitetree.org/e107bb/viewtopic.php?t=6766
Üçüncü bölüm ; İskandinav Mitolojisi; http://www.thewhitetree.org/e107bb/viewtopic.php?t=6804
http://www.thewhitetree.org/forum/viewtopic.php?t=6729
Üçüncü bölüm ; İskandinav Mitolojisi; http://www.thewhitetree.org/e107bb/viewtopic.php?t=6804
BAŞLARKEN
Bu yazı dizisini benim gibi mitoloji severler için hazırlıyorum.Yazı 3 bölümden oluşup,Antik Mısır,Yunan ve İskandinav mitolojilerini kapsayacaktır.Uzun bir yazı dizisi olacağı için bazı yazım yanlışları olabilir.Bunları elimden geldiğince minimum seviyede tutmaya çalışacağım.Yazım hatası varsa uyarınız lütfen.Eğer beğenirseniz Yunan ve favorim olan İskandinav mitolojileri ile devam edeceğim.
MİTOLOJİ NEDİR?
Mitoloji kelimesi,yunanca mythos(masal - hikaye) ve logos (söz) kelimesinden yapılmıştır.Mitoloji,çok eski zamanlarda gelmiş ve yaşamış olan ulusların inandıkları tanrıların,kahramanların,devlerin ve perilerin hayat ve bahseden hikayelerdir.Her toplumun kendine özgü bir mitoloji maceraları vardır.Ve temsil ettiği topluluğun aynası gibidir.Mitolojiler toplumdan topluma farklılık gösterdiği gibi ortak yanlarda çok bulunmaktadır.Mitolojide geçen öykülerin hepsi hayal ürünü değildir.Birçok mitolojide geçen tufan olayı,yapılan kazı ve araştırmalar sonuçu gerçek olduğu ispatlanmıştır.
BÖLÜM 1 ; MISIR MİTOLOJİSİ
MISIR MİTOLOJİSİ'NE GİRİŞ
Mısır mitolojisi ve Mısır dini Hristiyanlık ve İslam dinlerinin yükselişinden önce, yaklaşık 3 bin yıldan uzun bir süre Mısır'daki insanların inançlarının ve dini uygulamalarının bütünüdür.Mısır Mitolojisinde tanrılar genellikle yarı hayvan,yarı insan şeklinde tasvir edilirdi.
Mısırlılar başlangıçta evrenin kaosun kara sularıyla dolu olduğuna inanırlardı.İlk tanrı,Re-Atum,aynı Mısır karasının Nil'in taşan sularından her sene ortaya çıkışı gibi sudan yükseldi ve ortaya çıktı.Re-Atum'dan Şu (hava) ve Tefnut (nem) ortaya çıktı.Şu ve Tefnut'un iki çocuğu olduğu zaman dünya yaratıldı;Nut (gök) ve Geb (yer).Şu ve Tefnut karanlıklarda gezerken kaybolunca insanlar yaratıldı.Zira Re-Atum gözünü onları aramaya gönderdi ve onlara kavuştuğunda döktüğü sevinç gözyaşları insanlara dönüştü. Osiris Re-Atum'un oğlu ve Mısır'ın kralıydı.Erkek kardeşi Seth ise evrendeki kötülüğü temsil etmekteydi.Osiris'i öldürdü ve kendisi kral oldu.Osiris'i öldürdükten sonra vücudunu parçalara ayırdı,fakat İsis bu parçalardan çoğunu kurtardı.Seth kendisini kral yapmış olsa da Osiris'in oğlu Horus tarafından yenilgiye uğratılmıştır.Yenilen Seth çöle sürülür ve fırtınaların tanrısı olur.Osiris,Anubis tarafından mumyalanmış ve ölülerin tanrısı olmuştur.Horus kral ve firavunların atası oldu.
Antik Mısır'da çok kompleks ve gelişmiş bir ahiret inancı ile birlikte ölü bedeni ve ruhu huzurlu bir ahiret hayatına hazırlamak için yapılan birçok ayin ve uygulama vardı.Ruh ve ahirete dair inanç özellikle vücudun korunmasında yoğunlaşmıştı.Buna göre tahnit ve mumyalama,kişinin kişiliğini ve kimliğini ahirette koruyabilmesi için uygulanmaktaydı.
MUMYALAMA İŞLEMİ
Mumyalama işlemi ölüyü öbür dünyadaki yaşamına hazırlamak için yapılan bir dizi törenden sadece başlangıç olanıdır.Bu işlem insanların yanı sıra boğa,timsah,kedi gibi hayvanlar içinde yapılmaktaydı.Arapça ve Farsça'da "Mumiya" doğada bulunan katran ve bunun karışımlarına denilir,ilaç olarak da kullanılırdı.Gerçekte ölünün bedenini konserve edercesine korumak için yapılan "Tahnit" işleminde katranın kullanılması,onu mumya ile eş anlamlı yapmıştır.
Mumyalama işlevi şöyle gerçekleştirilirdi:
Önce ölü yıkanır. Burnundan sokulan aletlerle beyin boşaltılır.
Göz ve ağız boşlukları,yağlı keten tamponlarla doldurulup göz kapakları kapatılırdı.
Rahip habeş denilen keskin bir opsidyenle vücudun sol tarafını açarak,içindekileri tamamen boşaltır ve bunları "Kanopik" denilen çömlek ve vazoların içine koyardı.Boşalan karın kısmı ve kadınların göğüs içleri,hurma şarabı ve kokulu bitkilerle temizlendikten sonra, reçine, tarçın,soğan ve kokulu mir ile karıştırılmış ağaç talaşı,yerleştirilirdi.
Açılan yerler dikildikten sonra Mısırlılar'ın "Net-jeryt" denilen ve Kahire yakınlarındaki bir vadide bulunan "Natron" tozu sodyum karbonat veya Sodyum Klorit (tuz) ile karıştırılan madde içinde 40 veya 70 gün(soylular için 272gün) bekletilirdi.Böylece vücuttaki nem absorbe edilir,organik yapı antiseptik korumaya alınırdı.Bir çeşit insan salamurası olan bu işlemin sonunda eller göğüste veya karın üzerinde birleştirilerek vücut yatar durumuna getirilir ve kurutulurdu.
Son dönemlerdeki inanca göre, ölünün ruhu Duat'taki bir mahkeme salonuna Anubis (mumyalama tanrısı) tarafından götürülür ve ölünün kalbi, ki kalbin kişinin ahlaki durumunun kayıdı olduğuna inanılırdı, Ma'at'ı (Hakikat ve Adalet) temsil eden bir tek tüye karşı tartılır. Eğer sonuç olumlu ise, ruh Osiris tarafından Aaru'ya götürülür, yok eğer sonuç olumsuzsa iblis Ammit (Kalp Yiyici),yarı timsah, yarı aslan ve yarı hippopotam tanrı, tartılmış olan kalbi yer (ve böylece yok eder) ve ruh Duat'ta kalmaya mahkûm edilir.
BÜTÜN MISIR TANRILARI
AMEN (Amon,Amun,Ammon,Amoun):"Amen",saklı olan demektir.Teb'in baş tanrısıdır.Eşi Ame -net'le birlikte ilk tanrılardan biridir.Kutsal hayvanları kaz ve koçtur.Orta Krallık döneminde sadece yerel bir tanrıydı ama Tebliler Mısır'a hakim olunca Amen önemli bir tanrı oldu.18.Hanedan'dan itibaren Tanrıların Kralı oldu.Ünlü Amen tapınağı Karnak,dünyanın en büyük dinî yapısıdır.Yeni Krallık boyunca Amen'in eşi Mut olarak kabul edildi.Bu ikilinin çocuğu Ay tanrısı olarak bilinen Khons(Chons)'tur.
AMEN-RA(Amon-Re): Amen rahipleri tarafından Yeni Krallık'a geçişi sağlaması için tasarlanmış karma bir tanrıdır.Bu Amen'in gücünü Ra'ya yansıtır.
ANUBİS(Anpu,Ano-Oobist): Anubis,Nephthys ve Seth'in(bazı efsanelere göre Osiris ve Isis'in) oğludur.Çakalların mezarlar etrafında dolaşması nedeniyle çakal başlı Anubis ölümle birlikte anılmıştır.Ölen Osiris'i mumyaladığı için mumyalama tanrısı olmustur.Görevi tüm ölüleri korumak ve yüceltmektir.Bu yüzden mumyalamayla görevli kişiler Anubis maskesi takarlar.Ölen kişi diğer dünyada yargılanırken ona yardım eder.
ANUKET: Yukarı Mısır'da,Elephantin yöresinde Khnum ve Sati'nin kızı olarak bilinir.Kutsal hayvanı ceylandır.Kuş tüyleriyle kaplı bir taç giyer ve soğuk su tanrıçasıdır.
APİS: Sadece hayvan olarak çizilen ender tanrılardan biridir.Egemenlik alanı Memphis'ti.Verimliliği temsil ederdi.Başında güneş diski ve uraeus yılanı bulunan bir boğa olarak çizilmiştir.
ATEN: 18.Hanedan zamanında IV.Amenhotep tek tanrı olan Aten'i yaymaya çalıştı.Hatta adını da Akhenaten(Aten'in sevgilisi) olarak değiştirdi.Aten her işinin ucunda bir el olan bir Güneş olarak çizilirdi ve hayatı temsil ederdi.Daha sonra Tutankhamon Mısır'da Aten inanışına son verdi.
BAST(Bastet): Bir Delta şehri olan Bubastis'te ortaya çıkan kedi tanrıça.Kediler evde beslenmeye başlandığında önemli bir tanrı oldu.Aslan tanrıça Sekhmet'in olumlu yansımasıdır.
EDJO: Yukarı Mısır'da Nekhbet'in eşi olarak bilinen,Aşağı Mısır'ın sembolü ve koruyucusu olan Delta'daki yılan tanrı.Firavunun tacının bir parçasıdır.
GEB(Seb): Shu ve Tefnut'un oğlu,Nut'un eşi olan Dünya Tanrısı.Kutsal hayvanı ve sembolü kazdı.Yeşil ve siyah derili bir adam olarak çizildi.(Bitkilerin ve verimli Nil çamurunun renkleri)
HATHOR(Het-Heru,Het-Hert): Eski zamanlardan beri tapılan inek şeklinde tasvir edilen tanrıça.İsmi "uzaktaki ev" veya "Horus'un evi" anlamına gelir.Gökyüzüyle bağlantılıdır.Edfu'da Horus'un eşi olarak bilinir.Teb'de ölüm tanrısıdır.Ama genel olarak aşk, neşe, dans, alkol tanrısı olarak kabul edilir.
HERU-RA-HA: Ra-Hoor-Khuit ve Hoor-Par-Kraat'tan oluşan karma tanrı.İsmi "Horus ve Ra'ya şükür" demektir.
HORUS(Hor): Mısır'ın en önemli tanrılarından biri,Osiris ve İsis'in oğludur.Çocukluğu boyunca Harpocrates(Hoor-Par-Kraat) ismini taşıdı.Hain amcası Seth'den babasının intikamini aldı ve tüm firavunların koruyucusu haline geldi.Yukarı Mısır'ın patron tanrısıdır.Seth'in Asağı Mısır'ın patron tanrısı olması nedeniyle Horus ve Seth'in savaşı,Aşağı ve Yukarı Mısır'ın savaşı haline gelmiştir.Behdet'te "Behdet Horus'u" olarak bilinir ve kanatlı bir güneş diski olarak temsil edilir.
İSİS(Auset): En önemli tanrıça;anneliği,tedaviyi ve büyüyü simgeler.Evrendeki en güçlü büyücüdür.Ra'nin kendisinden Ra'nin gizli adını öğrenmiştir.Osiris'in karısı Nephthys'in ikiz kardeşidir.Horus'un annesi,Horus'un oğlu Amset'in koruyucusudur.Isis Horus'u çocukluğu boyunca Seth'ten korumuştur.Egemenlik bölgesi Abidos'tur.
İMHOTEP: İmhotep,bir tanrı olmayıp,eski Mısır'da mimar, yazar, hekim, mucit ve firavun Djoser'in veziri olan efsanevi kişidir.Babası mimar Khanofer ve annesi Khereduankh'dır. Ronpetnofret adında bir eşi vardır. Dehasından ötürü sonraki Mısır nesilleri tarafından tanrısallaştırılmıştır.İmhotep ilk yapılan basamaklı piramidin mimarıdır.İmhotep Mısır'da iyi bir hekimdi. Tıbbın babası olarak kabul edilen Hipokrat'dan yüzyıllar önce modern tıbbı kullanmıştır.Bir rivayete göre İmhotep'in mezarının bulunamamasının sebebi ölmeden daha doğrusu öldürülmeden önce yaşadığı bir yasak ilişkiden sonra lanetlenerek diri diri mumyalanmasıdır.Ayrıca İmhotep'in ölürken geri dönüp dünyaya büyük bir kaos yaşatacağı konusunda yemin ettiği de rivayet edilmektedir.
KHNUM: Antinoe ve Elephantin'de koç başlı bir adam olarak bilinir.Eşi çesitli hikayelere göre Sati,Heqet veya Neith'dir.
KHONS(Chons): Muhteşem Teb üçlüsünün üçüncü üyesidir(ebeveynleri Amen ve Mut'la birlikte.)Ay tanrısı olarak bilinir.Karnak'ta ona adanmış bir tapınak vardır.
MAAT: Adalet tanrıçası.İsmi "Adalet","Evrensel Düzen" anlamına gelir.Kafasında bir devekuşu tüyü taşır.Bu tüy diğer dünyada,Osiris'in mahkemesinde,ölünün kalbi karşısında bir terazide tartılır.Bu tartılmaya göre ölünün ruhu cezalandırılır veya ödüllendirilir.
MONTH(Mentu,Men Thu): Amen yaygınlaşmadan önce Teb'deki ana tanrı.Şahin başlı bir insan olarak betimlenmiştir.Savaş tanrısıdır.
MUT(Auramooth): Amen'in karısı,Khons'un annesi.İsmi anne demektir.
NEFERTUM: Ptah ve Sekhmet'in genç oğludur.Taç giymiş veya bir nilüferin üzerine oturmus bir genç olarak çizilir.
NEITH(Net,Neit,Thoum-aesh-neith): Çok eski bir savaş tanrıçasıdır.Deltada zekilik tanrıçası olarak bilinir.Yunan mitolojisindeki Athena'yla eşleşir.Duamutef'in koruyucusudur.Timsah tanrı Sobek'in annesidir.
NEKHBET: Yukarı Mısır patron tanrıçasıdır.İkonografide bir akbaba olarak betimlenir.Kral ve kraliçenin tacının bir parçası,Edjo'nun eşidir.
NEPHTHYS(Nebt-het): Geb ve Nut'un en küçük çocuğu,Seth'in karısı,Anubis'in annesidir.Seth Osiris'i öldürdüğünde onu terketmiş,Osiris'in canlanması için İsis'e yardım etmistir.Hapi'nin koruyucusudur.
NUT(Nuit): Geb'in eşi,Shu ve Tefnut'un kızıdır.Gökyüzü tanrıçasıdır.Yeşil derili ve vücudu yıldızlarla kaplı bir kadın olarak resmedilmiştir.
OSİRİS(Ausar): Ölülerin koruyucusu ve yargılayıcısıdır.Abidos'da hüküm sürdü.Nut ve Geb'in ilk çocuğudur.Ra dünyayı terk ettiğinde dünyayı yönetmeye başladı ama Set onu öldürdüğünde İsis onu tekrar canlandırdı. Böylece Osiris yeraltı dünyasının hükümdarı oldu.Oğlu Horus onun intikamını Seth'le savaşarak ve onu yenerek aldı.Başındaki şapka Yukarı ve Aşağı Mısır'ın birliğini simgeler.
PTAH: Memphis'te Dünya'yı yarattığına inanılır.Bazı efsanelere göre Thoth'un emirleri altında çalıştığına ve cenneti ve dünyayı yarattığına inanılır.
RA: Günes tanrısı ve "Yaratıcı" olarak bilinir.Şahin başı nedeniyle bazen Horus'la eşleştirilir.Hakimiyet merkezi bugünkü Kahire olan Annu'ydu.5. Hanedan'dan itibaren firavunlara "Sa-Ra" (Ra'nın oğlu) ünvanı verildi.Shu ve Tefnut'un babasıdır.
RA-HORAKHTY(Ra-Hoor-Khuit): Karma tanrı.İsmi"Ufukların Horus'u olan Ra" demektir.
SATİ: Elephantin'de hüküm süren tanrıça,Khnum'un eşi ve Anuket'in annesidir.
SEKER: Işık Tanrısı.Ruhların Yardımcısıdır.Memphis'te Ptah'la eşleştirilir.Şahin başlı mumyalanmış bir adam olarak çizilir.
SEKHMET: Aslan tanrıça.Memphis'te Ptah'in eşi olarak bilinir.Ra'nın yarattığı Sekhmet,doğruluk tanrıçası olarak da bilinir.
SELKET(Serket,Serqet): Kafasında zehirli bir akrep bulunan güzel bir kadın olarak çizilmiştir.Kadınlara doğumda yardımcı olur,akrep tarafından sokulan insanların hayatını kurtarır.İsis'i Seth'ten korumak için Seth'e yedi akrep göndermistir.Qebhsenuef 'in koruyucusudur.Tutankhamon' un mezarındaki heykeli çok ünlüdür.
SET(Seth): Eskiden Aşağı Mısır'ın patron tanrısı olan Seth fırtına ve çöl tanrısı olarak bilinirdi.Kardeşi Osiris'i öldürerek Osiris'in oğlu Horus'un,İsis'in ve Nephthys'in düşmanlığını kazandı.Horus'la yaptığı savaşlar,aynı zamanda Asağı ve Yukarı Mısır'ın savaşı oldu.Bu savaşın sonunda Horus'a yenilerek çölde yaşamaya mahkum oldu.Mısır'ı çöllerden gelen yabancılardan koruduguna inanılır.
SHU: Rüzgarın ve atmosferin tanrısı.Ra'nın oğlu ve Tefnut'un kocası.
SOBEK: Arsinoe(Crocodilopolis)'de yaşayan timsah tanrı.Sobek 4 elementi de temsil ederdi (Ra'nın ateşi,Shu'nun havası,Geb'in toprağı,Osiris'in suyu).Ölüler Kitabı'nda Sobek'in Horus'un doğumuna yardım ettiği,dolayısıyla Seth'in yenilmesine yardımcı oldugu yazar.
TEFNUT: Bulutların tanrıçası,Ra'nın kızı ve Shu'nun eşidir.Kutsal hayvanı olan aslan başlı bir kadın olarak çizilir.
THOTH: Ay'ın,zamanın ve yazının tanrısı.Eşi Maat'tır.Thoth'un sekiz çocuğundan en önemlisi Amen'dir.Hiyeroglifleri icat ettiğine inanılır.
THOUERİS: Hippopotam tanrıça.Verimlilik sembolü.Çocukların doğumuna yardım eder.Eşi Bes'tir.
MISIR MİTOLOJİSİNDEKİ ÖNEMLİ TANRILAR
1)RA
Ra,Mısır mitolojisinde güneş tanrısıdır.Kutsal merkezi Heliopolis'dir.Genellikle başında bir disk bulunan şahin kafalı insan biçiminde canlandırılmıştır.Eski tanrı Atum'la bir tutularak,IV. sülale döneminde devlet tanrısı olmuştur.
Kefren'den başlayarak firavunlar,onun soyundan geldiklerini ilan etmişlerdir.
Ra daha sonra Horus'u da kapsamış ve Ra-Horakhty (ya da Ra-Horus) ismini almıştır.
Güneş Ra'nın sembolüdür; tüm vücudunu ya da gözünü temsil eder. Ra'nın sembolleri güneş sembolleridir, Phoenix'e benzer bir özelliği vardır; her sabah ateşlerin içinden tekrar doğar.
2)SETH
Aşağı (kuzey) Mısır kralı kabul edilir.Bir eşeği anımsatan kırmızı saçlı ve büyük kulaklı bir hayali hayvan olarak temsil edilir.Çöl ve fırtınalar ile beraber düşünülür.Yunanlılar, bu tanrıyı Typhon olarak görürler.
Uzun yıllar, Seth, aşağı Mısır'ın,Horus da yukarı Mısır'ın simgesiydi.İki ülke birleştikten sonra,Seth ve Horus beraber taç giymiş firavunlar olarak gösterildiler.Fakat yukarı Mısır,aşağı Mısırı fethettikten sonra,güneyin firavunları sıklıkla Horus'un (yukarı Mısır'ın tanrısı) şeytani düşmanı Seth olarak portrelendiler.
Seth, Osiris'in erkek kardeşidir.İsis, Osiris'in karısıdır,oğulları,Anubis ve Horus'tur.Seth'in hiç çocuğu yoktur,çorak çöller onun için onunla anılır.Horus ile savaşları boyunca, tanrıça Neith,Horus'a taht,Seth'e ise Astarte ve Asat tanrıçalarını veren bir anlaşma önerdi.
Seth,erkek kardeşi Osiris'i öldürmesi ile ünlüdür,aynı zamanda onun oğlu Horus'u da öldürmeye teşebbüs etmiştir.Horus,yaşamış,babasının ölümünün intikamını almış ve Seth'i sonsuza kadar çöle sürgüne yollamıştır.Seth'in sürgüne gönderilme kararı Re tarafından yönetilen tanrılar konseyinde alınmıştır.Tanrıların çoğu Horus ve onun annesi İsis'in,Osiris'ten gelen Mısır tacının mirasçısının Horus olduğu iddiasını desteklerken,Ra bu fikre katılmamıştır.O,Horus'un böyle güçlü bir pozisyon için çok genç olduğuna inanıyordu.Böylece,duruşma kimse yenişemeden uzun yıllar sürdü.İsis'in bir kurnazlığı davanın kapanmasına neden oldu.
Büyü kullanarak,İsis kendini çok güzel bir genç kadına çevirdi.Seth,O'nu gözlerinden yaş akarken gördü ve sorunun ne olduğunu sordu.İsis,kendi ve Horus'un durumuna benzetmeden bir hikaye anlattı.Buna göre şeytani bir adam onun kocasını öldürmüş,ailesini sürülerini çalmayı denemişti.Seth,bu kötü duruma çok kızar, bu şeytani adamı yok ederek aile mülkerinin genç kadının oğluna geçmesi için ısrar eder.Kendi kelimeleri ile kendi yaptıklarını ayıplar ve Mısır tacını kaybeder.
Seth, her zaman tamamıyla şeytani bir figür olmamıştır.Onun yer altına yaptığı karanlık yolculuk boyunca,Horus ile kavgasında,O'nu hamisi olan Ra'nın mavnasında olan güneşi korumuştur.Yılan şeklindeki canavar,Apep ile kavga etmiştir.Ayrıca,19 hanedan döneminde kısa bir süre çölün güçlerini sakinleştiren tanrı olarak,Seth'e duyulan saygı büyümüştür.Bir çok firavun,o dönemde Seth'in isminden türeme örneğin ''Seti'' gibi isimleri kendilerine isim olarak seçmişlerdir.
3)İSİS
İsis, Osiris'in (aynı zamanda kocasıdır),Nephthys ve Set'in kardeşidir,Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir.Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.
Bir çift boynuzun arasında güneş diski bulunan akbaba şeklinde bir şapka giymiş kadın olarak gösterilir.Çok seyrek olarak,bir çift koç boynuzu ya da Ma'at tüyü ile beraber Güney ve Kuzey çift tacını giyer.İsis bir tanrıça olarak değil ama kadın olarak ise sıradan saç biçimiyle gösterilir,ancak her zaman alnında bir yılan figürü bulunurdu.
Mısır efsanesine göre,İsis kral tanrı Osiris’in kız kardeşi ve karısı,güneş tanrı Horus’un anasıdır.Karanlıklar tanrısı Seth,Osiris’i öldürünce,İsis kocasını aramaya çıkar,bulur ve oğluna öcünü aldırtır.Bereketi,anneliği,tedaviyi,ekonomiyi simgeler.İsis, büyük bir büyücü ve büyü yeteneklerinin kullanması ile meşhurdur. Örneğin, ilk kobrayı, onun zehirli ısırığını kullanarak Ra'ya gizli ismini itiraf ettirmek için yaratmıştır.
4)PTAH
Ptah,Eski Mısır'da evreni ve diğer her şeyi yarattığına inanılan tanrıdır.El sanatçılarının,özellikle heykelcilerin koruyucusu sayılırdı.Yunanlıların demircileri ve zanaatçileri koruyan ateş tanrısı,Hephaistos'la özdeşleştirilmiştir.Ptah,en başlarda Mısır'ın başkenti olan Memphis'in yerel tanrısıyken,şehrin öneminin artmasıyla kültürü tüm Mısır'a yayılmıştır.İnsanlarla Tanrılar arasında aracı olduğuna inanılan Apis'in kutsal ahırı,Ptah'ın tapınağıdır.Eşi Sekhmet ve oğlu Nefertium ile Memphis üçlüsünü oluştururlar. Elleri dışında tüm bedeni sakıca sarılmış,elinde bir asa taşıyan,kafası kazınmış bir insan olarak tasvir edilir.Mısır'ın en büyük tanrısı olarak bilinir.
5)ANUBİS
Anubis,Eski Mısır mitolojisine göre,Nephthys ve Seth'in (bazı efsanelere göre Osiris ve İsis'in) oğludur.Çakalların mezarlar etrafında dolaşması nedeniyle çakal başlı Anubis ölümle beraber anılır.Ölen Osiris'i mumyaladığı için mumyalama tanrısı olmuştur.Görevi tüm ölüleri korumak ve yüceltmektir.Bu yüzden mumyalamayla görevli kişiler Anubis maskesi takarlar.Ölen kişi diğer dünyada yargılanırken Anubis ona yardım eder.Anubis diğer dünyada ölülerin koruyucusu ve ölüler kentinin efendisidir.Anubis tanrılar arasında en korkutucu olanıdır.Ölüleri tekrar hayata döndürme gibi bir özelliği de olduğu sanılmaktadır.Yüzünde bir çakal ısırığı vardır.Kutsal mumyalayıcı olarak da bilinir.
Anubis'in izi neredeyse tüm mezarlarda görülür.
Eski Mısır inancına göre Anubis'in mezarları koruma gücüne sahip olduğu da bilinmektedir.Bu yüzden mezarların girişine Anubis mezarları korusun diye Anubis heykelleri konulmuştur.
6)SEKHMET
Sekhmet eski Mısır mitolojisinde savaş ve yıkımın tanrıçasıdır.Aslan başlı veya bir aslan olarak tasvir edilir.Bir zamanlar Bastet'le özdeleştirilirdi.
Bir efsaneye göre Sekhmet,Ra'nın emri üzerine Ra'ya eskiden inanıp şimdi inanmayanları tek tek yok edeceğine tüm insan neslini yok etmeye çalışmıştır.Ama Sekhmet insan kanının tadını öyle sevmiştir ki önüne geleni öldürmüştür.Ra'nın rahipleri ve müritlerini bile.Ra çok geç kalmadan Nil Nehri'ni kırmızı bir tozla Nil'e kırmızı rengini verir, ancak bu bir büyüdür.Sekhmet onu kan zannedip içtiğinde büyü onu eski haline çevirir ve insan neslinin tükenmesine Ra engel olur.
Ayrıca Hathor'un ikinci kimliği olduğu sanılır,ölülerin iç organlarını korumada yardım eder,mumyalama işlemlerini organize eder, büyü gücü vardır. Hastalıkları iyileştirme gücü olduğundan sargıların tanrıçası olarak da bilinmektedir. Büyü gücü ve kötü niyetli insanlara ölüm verdiği için Selket'le de bütünleştirilir.
7)HATHOR
Mısır yaratılış mitolojisindeki yaratıcı tanrı Ra’nın kızıdır (Aynı zamanda eşidir de).Hathor aşk tanrıçası olarak da bilinir.Ayrıca müzik tanrısı olarak düşünürler.Hathor aynı zamanda çöl bölgelerinin koruyucusu olarak da gösterilmiştir.Teb'de ölüm tanrısıdır ama genel olarak aşk,neşe, dans ve alkol tanrısı olarak kabul edilir.Hathor,eşi Ra'ya kızıp Mısır'ı terk eder.Ra hemen O'nu özlediğini anlar,ama Hathor dişi bir aslan'a (Sekhmet'e) dönüşmüştür ve kendisine yaklaşan her insan ve tanrıyı yok eder.Bu Hathor-Sekhmet tanrıçalarının da özelliğini belirler.Daha sonrasında Thoth,Hathor'a bir şişe iksir hazırlar ve sonra Sekhmet tekrar Hathor'a dönüşür.Tapınağı Denderah Tapınağı'dır.
8)HORUS
Horus,Mısır mitolojisinde şahin başlı gök tanrısıdır.İsis ile Osiris'in oğludur.Firavunların bazı tasvirlerinde İsis'in kucağında görülebilir.Bu da firavunların dünya üzerindeki Horus olduğuna inanılmasındandır.Firavunlar kendilerini Horus'un yeryüzündeki cisimleşmiş halleri olarak gördükleri için Mısır'ın en önemli tanrılarından biridir.
Firavunlar,Horus'un ismini kendi isimlerinden biri olarak alırlardı.Aynı zamanda Firavunlar Ra'nın takipçisiydiler,bu yüzden Horus aynı zamanda güneşle de ilişkilendirilirdi. Horus sembolizmde genellikle,İlâhî Yasalar’ın insanda vicdan tarzında belirmesini simgeler.Şahin kafalı Horus’un yırtıcı kuşların keskin bakışıyla tasvir edilmesi, kişinin hiçbir hareketini gözünden kaçırmayan bir ilah oluşunu,yani vicdanın gözünden hiçbir şeyin kaçmayacağını simgeler.
9)NEPHTYS
Neftis,Nephthys ya da Nebt-het,Mısır tanrıçalarından biridir.Orta Mısır'da tapınılmaya başlanmıştır.İsminin manası Evin Hanımı demekti ancak bu bildiğimiz ev değil güneş tanrısı Horus'a bağlı olan gökyüzü kısmı anlamına geliyordu.
Eski Mısır'da Geb ve Nut'un kızıydı.Seth, Osiris ve İsis'in kız kardeşiydi.Kötü bir tanrı olan Seth'in karısı olarak da tapınılırdı.Her manada İsis'in tersi idi.İsis doğum,büyüme ve gelişmeyi temsil ederken,Nephthys ölümü,yok olmayı temsil ediyordu.
Osiris'in yeniden doğuş efsanesinde,Osiris'in tarafını tutmuştur.
10)OSİRİS
Geb ve Nut'un oğlu,yeraltı dünyasının hakimi,ölümsüz yaşam için diriliş tanrısı,kural koyucu,koruyucu,ölülerin yargıcıdır.Osiris, Nut ve Geb’in ilk çocuğuydu.Set,Nephthys ve İsis’in kardeşiydi,aynı zamanda,İsis’in kocasıydı.Horus,İsis'ten oğluydu.Bir hikâyeye göre Nephthys,İsis gibi davranarak,Osiris’i baştan çıkarmış ve Anubis’i doğurmuştur. Osiris adı eski Yunanlılar'ın verdiği bir addır.Efsaneye göre,Osiris,İsis'e aşıktır.Yani İsis hem Osirisin eşi hem kardeşidir.Osiris tahta geçtikten sonra ilk yaptığı işlerden biri, ilkel bir hayat süren Mısır’lıları uygarlaştırmak olmuştur.Osiris onlara ilk tarım araçlarını yapmayı,toprağı kullanmayı buğdayı ve üzümü yetiştirmeyi,ekmek,şarap ve bira yapmayı öğretmiştir.düzenleyen de Osiris’tirAyrıca ilkel Mısır’lılara ilk defa tapınak inşa etmeyi ve tanrılara tapmayı öğreten ve dini törenleri düzenleyen de Osiris’tir.Osiris hep sivri külah başlığıyla,vücudu ya sargılıdır ya da balık pullarıyla kaplıdır.Elleri göğüste çapraz vaziyettedir ve bir kamçı ile bir asa tutar, bazen bir de baston tutar.ayakları bitişik olarak tasvir edilir.
11)THOTH
Thoth,Mısırlıların inancına göre,Ay,zaman,bilgelik ve yazı tanrısıdır.İbiş kuşu başıyla tasvir edilir.Hiyerogliflerin ve simyanın onun insanlığa armağanı olduğu söylenir.Eşi Maat'tır.Thoth'un sekiz çocuğundan en önemlisi Amun'dur.Hiyeroglifi icat ettiğine inanılır.Thoth eski Mısır'ın kâtibi idi ve aynı zamanda mumyalama törenlerinde kalbin teraziye koyuluşu sırasında olan biteni yazıya geçirirdi.Mısır inancında en bilge tanrıdır.
Kutsal hayvanı babun ve ibiş kuşudur.Bu hayvanların birçok mumyası bulunmuştur.
12)BAST
Bast,Mısır mitolojisindeki tanrıçalardan biridir.Aşağı Mısır'ın koruyucu tanrıçasıydı ve vahşi bir aslan olarak betimlenirdi.Ev kedileriyle özdeşleştirilmesi ve bu şekilde betimlenmesi,M.Ö 1000 yılında başlamıştır.Genellikle birlikte anıldığı aslan başlı tanrıça Sekhmet'in olumlu yansımasıdır.Kedi olarak da betimlenmiştir.Bast'ın sözlük anlamının merhem şişesinin kadını olması sebebiyle zamanla bir tür koku tanrıçası olmuştur.Buradan hareketle Anubis mumyalama tanrısı olduğunda,merhem tanrıçası olan Bast,onun karısı olarak addedilmiştir.
ÖLÜLER KİTABI
Ölüler Kitabı,Antik Mısır cenazelerinde okunan metinleri içeren ve asıl adı "Günden Dışarı Gidenler" olan bir kitabın,Alman Bilimadamı Richard Lepsius tarafından 1842'de bu metinlerin bazı kısımlarını bir araya getirerek oluşturduğu kitaptır.Bilimadamlarına göre,Antik Mısır halkı tarafından kullanılan Ölüler Kitabı,ölümden sonraki yaşamda gerekli olacak bazı talimat ve yönlendirmeleri içermekteydi.Tüm tılsım ve dualar her cenaze için her seferinde okunmaz,sosyal statü ve zenginliğe göre farklılık gösterirdi.Bazı tılsım ve dualar Tanrılara hediye sunmak amacı ile kullanılırken,bazılarıysa diğer tarafta yürüyebilmeyi veya ölümden sonraki hayatta tekrar ölmemeyi sağlayan düzenleyici yönlendirmeleri içerirdi.
Sanılanın aksine,Ölüler Kitabı ölen insanları diriltmek için değil,ölümden sonraki yaşamda ölen kişiye yol göstermek ve hayatını düzenlemek amacı ile oluşturulmuş metinlerden oluşmaktaydı.Antik Mısır'da ölümden sonraki yaşamın cenneti olarak düşünülebilecek sazlık tarlalarına ulaşmayı isteyen her Mısırlı için,ölüler kitabı onlara yol gösteren bir kaynak olarak 18. hanedanlıktan başlayarak kullanılmaya başlanmıştır.
Ölüler kitabında bulunan,125.tılsım ölüler kitabının en çok tanınmış tılsımlarından biri olup,özet olarak ölen kişinin Tanrı Osiris'e ve 42 yargıcı tarafından hayatında yaptıkları ile ilgili yargılanmasını içermektedir.
Ölen kişinin kalbi ve iyilik oranı tanrı Osiris,tanrıça olarak bilinen İsis ve Neptis,ve yazıcı tanrı Anubis karşısında tartılır.Tanrı Osiris kararı verir ve tanrıça İsis'in taşıdığı doğruluk tüyü ile karşılaştırılır.Tüy daha ağır gelir ise kişi Anus adı verilen canlı tarafından yenilir.Eğer tüy hafif gelir ise kişi İsis ile birlikte cennete gider.
PAPİRÜS
Papirüs,Cyperaceae ailesinden bir su bitkisi ve eski çağlarda bu bitkinin gövdesinden hazırlanan yazı kağıdının adıdır.
Eski Mısırlıların yelken,bez,hasır ve yazı kağıdı olarak kullandıkları papirüs onlardan Yunanlılara daha sonra Romalılara intikal etti ve M.S 3. yüzyılda yerini parşömen alıncaya dek kullanımı sürdürüldü.
HİYEROGLİF
Mısır hiyeroglif yazısı,birbirinden kolaylıkla ayırt edilebilecek yüzlerce sembolden oluşur.Her işaret belli bir sesi veya nesneyi temsil eder.Bu yazı soldan sağa veya sağdan sola ya da yukarıdan aşağı yazılabilir,okumak için ölçüt sembollerdeki insan ya da hayvan figürlerinin baktıkları yöndür.Mısır hiyerogliflerinde 700'den fazla işaret bulunmaktadır.Bu yüzden de okuma yazma oranı düşüktür.Çünkü hiyeroglif bir harf yazısı değildi.Bunlar için yazıcı adlı bir meslek vardı.Bu insanlar uzun bir eğitimden geçerlerdi.Ayrıca hiyeroglif öyle zor bir yazıydı ki sanat halini almıştı.Hiyeroglif'leri Bilge Tanrı,Thoth'un bulduğuna inanılır.
Kaynaklar;
www.khaos.info
www.toplumdusmani.net
www.frmacil.com
http://wikipedia.org/wiki/
www.misirpiramitleri.gen.tr
www.webhatti.com
www.frmtr.com
Görseller;
www.google.com
İkinci bölüm ; Yunan Mitolojisi; http://www.thewhitetree.org/e107bb/viewtopic.php?t=6766
Üçüncü bölüm ; İskandinav Mitolojisi; http://www.thewhitetree.org/e107bb/viewtopic.php?t=6804
http://www.thewhitetree.org/forum/viewtopic.php?t=6729
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder